रमेश बम, बौनिया ,१३ कार्तिक । कैलालीको बर्दगोरिया गाउँपालिका १ मा संचालित वसन्त मुरारी नमूना माध्यमिक विद्यालयलाई देशकै नमुना बनाउने सन्दर्भमा शनिबार सरोकारवालाहरु बिच अन्तरकृया गरिएको छ । २०७७ सालमा सरकारले वसन्त मुरारीलाई नमुना विद्यालयको रुपमा विकास गर्ने हेतुले छनोट गरेपछि विद्यालयलाई कसरी नमुना विद्यालयकै रूपमा स्थापित बनाउन सकिन्छ भन्ने विषयमा बर्दगोरिया गाउँपालिकामा रहेका सरोकारवाला निकायका बिचमा अन्तरकृयासहित सुझाव संकलन गरिएको हो ।
विद्यालयको आयोजनामा गरिएको कार्यक्रममा बर्दगोरिया गाउँपालिका उपाध्यक्ष भगवती देवि डगौरा थारुले शैक्षिक क्षेत्रमा रहेका विभिन्न विकृतिहरुलाई सुधार गर्न सके सबै सामुदायिक विद्यालय नमुना बन्न सक्ने बताउनुभयो । उहाँले सामुदायिक विद्यालयलाई नमुना बनाउनका लागि शिक्षकको भुमिका सबैभन्दा बढी महत्वपुर्ण हुने हुँदा शिक्षकहरुले त्यसमा जिम्मेवारीका साथ लाग्नुपर्ने बताउनुभयो । उहाँले शैक्षिक क्षेत्रको उन्नतीका बिना विकास र समृद्धि प्राप्तिको लक्ष्य भेटाउन मुस्लिम हुने हुँदा गुणस्तरीय, प्राविधिक तथा व्यवसायीक शिक्षा आजको आवश्यकता भएको बताउनुभयो ।
कार्यक्रममा पालिकाकी शिक्षा शाखा प्रमुख नन्दा कुमारी भट्टले सरकारले नमूना विद्यालयका रूपमा छनोट गरेका सवै सामुदायिक विद्यालयले सरकारले तयार पारेको कार्यविधिलाई पालना गरि अगाडि बढ्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । उहाँले विद्यालयले बालबालिकालाई गुणस्तरीय शिक्षासंगै ,सिर्जनशील, लगनशील, अनुशासित र स्वावलम्बनको पाटोमा समेत जोड दिनुपर्ने बताउनुभयो । उहाँले नमूना विद्यालयलाई देशकै नमूना बनाउनका लागि शिक्षा ऐन, नियमावली तथा राष्ट्रको कानुनलाई अध्ययन गरेर गुरुयोजना बनाउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।
कार्यक्रममा साविक चुहा स्रोत केन्द्रका स्रोत व्यक्ति टिकासाम जोशीले शिक्षाका क्षेत्रमा निकै महत्त्वपूर्ण भुमिका निर्वाह गर्दै आएको वसन्त मुरारीलाई सरकारले नमूना विद्यालय बनाउन छनोट गर्नु सुदुरपश्चिम् बासीकै निम्ति गर्वको कुरा भएको हुँदा यसको लक्ष्य उदेश्य पुरागर्न सबैको हातेमालो आवश्यक रहेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो – नमूना स्कुलले उत्पादन गरेका विद्यार्थी पनि नमूना कै रूपमा हुनुपर्छ । यसका लागि विद्यालयले बालबालिकाको आन्तरिक मुल्यांकन जस्ता कुरालाई आत्मसात गरि शैक्षिक रणनीतिका साथ अगाडि बढ्नुपर्ने हुन्छ । उहाँले विद्यालयलाई नमूना विद्यालयका रूपमा स्थापित गर्न तयार पारेको शैक्षिक रणनीति, गुरुयोजनासहित व्यवहारीक ,सीपमूलक र उत्पादन मुलम शिक्षामा जोड दिए भोलिका दिनमा विद्यालयले उत्पादन गरेका विद्यार्थी बजारमा सहजै व्यवहारीक रूपमा बिक्न र टिक्न सक्ने हुँदा यसतर्फ विशेष ध्यानदिन आवश्यक रहेकोमा जोड दिनुभयो ।
कार्यक्रममा बर्दगोरिया १ का वडा अध्यक्ष जयरुप खतिवडा, वडा नम्बर २ का वडा अध्यक्ष भेखु चौधरी, बौनिया बजार व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष अमर बहादुर बम ,नेपाली काङ्ग्रेस बर्दगोरियाका सभापति गणेश शाही ,नेकपा माओवादी केन्द्रका राम बहादुर साउदलगाएतले विद्यालयलाई नमूना विद्यालयकै रूपमा स्थापित गर्न आफुले सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाए । उनीहरूले नमूना विद्यालय बनाउनका लागि भौतिक पुर्वाधार, शैक्षिक सुधार तथा व्यवस्थापकीय चुनौती ,तहगत शिक्षकको व्यवस्थापन, स्थानीय पाठ्यक्रम, छात्राछात्रको लागि आवास गृह, अपाङ्गमैत्री भवन, प्राथमिक उपचार, खानेपानी र खेलकुद मैदान र सामाग्रीको पुर्णता, छात्रछात्राका निम्ति फरकफरक शौचालय यी सवैकुरामा ध्यान पुर्याउनुपर्ने बताए ।
यस्यो छ विद्यालयका प्रधानाध्यापक बमको प्रतिज्ञा !
विद्यालयका प्रधानाध्यापक भुमी प्रकाश बमले वसन्त मुरारीलाई देशकै नमूना विद्यालय बनाउनका लागि सबैसंग प्रभावकारी समन्वय र सहकार्य गरेर अगाडि बढ्ने प्रतिज्ञा गर्नुभयो । उहाँले बालबालिकालाई गुणस्तरीय, व्यवहारीक र सीपमूलक शिक्षा कसरी दिने र वित्तिय अनुशासन कसरी कायम गर्ने ? विज्ञान र प्रविधिको विकास संगै डिजिटल प्रर्णालीमा कसरी जाने भन्ने विषयमा अधिक प्रयत्न भइरहेको बताउनुभयो ।
प्रधानाध्यापक बमले भन्नुभयो “विद्यार्थीलाई युग सुहाउँदो शिक्षा दिन तयार छौँ । पहिलो सिकाइको केन्द्र विद्यार्थीलाई बनाइनेछ । उहाँले विद्यालयलाई नमूना विद्यालय बनाउनका लागि ५ वर्षिय गुरुयोजना सहित अगाडि बढ्ने प्रक्रिया सुरुभएको बताउनुभयो ।
उहाँले विद्यालयलाई बालमैत्री, छात्रामैत्री, अपांगमैत्री ,लैगिंक हिंसारहित बनाउन लागि परेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो – विद्यालय कसरी नमुना बनाउने र सबै संगको समन्वयलाई सन्तुलन कसरी बनाउने भन्ने बिषयमा सुझाव लिने काम भइरहेको भन्दै अन्तर माध्यमिक विद्यालयका राम्रा अभ्यास विद्यालयमा कार्यन्वयन गर्ने र आफ्नो विद्यालयमा भएका क्रियाकलाप एकआपसमा आदानप्रदान गर्ने बातावरण बनाउने,आफ्नो क्षमता र दक्षताको भरपुर प्रयोग गर्नेदेखि साचिक्कै विद्यालय विद्या आर्जन गर्ने थलो हो भन्ने प्रमाणित गर्न चाहेको बताउनुभयो ।
पछिल्लो पटक सरकारले ०७७ मा एकसय विद्यालयलाई नमूना विद्यालय घोषणा गरेको थियो । विगतमा नमुना विकासका लागि विद्यालयहरु छनोट नभएका स्थानीय तह अन्तर्गत १०० ओटा विद्यालयहरु नमुना विकासका लागि छनोट गरिएका थिए ,जसमा बर्दगोरियाको वसन्त मुरारी पनि एक हो । विद्यालय क्षेत्र विकास योजना अनुसार सवै स्थानीय तहमा क्रमशः नमुना विद्यालय विकास गर्ने सरकारको लक्ष्य रहेको छ ।
नमूना विद्यालयका लागि आवश्यक आधार के – के हुन ?
नमुना विद्यालयको निर्माणका लागि प्रारम्भिक बाल शिक्षाको पाठइ्क्रम र सिकाइका लागि सामग्री, कक्षागत र विषयगत पाठइ्क्रम सूचीमा प्रस्तुत गर्ने, विद्यार्थीलाई सेटमा पाठइ्पुस्तक, विषयगत शिक्षक निर्देशिका, पुस्तकालय, बुककर्नर, खेलकुदका सामग्रीहरू, स्वास्थ्य⁄शारीरिक विषयका उपकरण⁄सामग्री, विपद्जोखिम न्यूनीकरणसँग सम्बन्धित सन्दर्भ सामग्री, शिक्षकले स्थानीय स्रोत प्रयोग गरी तयार पारेका शैक्षिक सामग्री, विज्ञान प्रयोगशाला सामग्री, विद्यालय सङ्ग्राहलयका सामग्री, आईटीको व्यवस्था विद्युतीय हाजिरीको व्यवस्था विद्यालयको वेबसाइटलगायतका विषयलाई आधार बनाइएको छ।
नमुना विद्यालयमा सय जना विद्यार्थी अट्ने छुट्टाछुट्टै छात्र र छात्रा होस्टल, प्रअ र शिक्षकका लागि प्रशासन भवन, विज्ञान, कम्प्युटर र कलाको ल्याब, पुस्तकालय, स्वाथ्य सुविधा भएको ट्रिटमेन्ट रुम, परामर्श कक्ष, व्यावसायिक कक्ष, चेन्जिङ रुमको सहितको शौचालय, क्यान्टिन, किचेन, अत्याधुनिक कक्षा कोठा, खानेपानी, खेलमैदान, सोलार ब्याकअप, बगैंचा, स्कुलको संग्रहालयलगायतका अनिवार्य सुविधासहितको संरचना हुनुपर्ने व्यवस्था छ।
होस्टलसहितको नमुना विद्यालयलाई विद्यालय विकास कार्यक्रम एसएसडीपी योजनाले सहयोग गर्नेछ। विभागले ७ सय ४४ वटै स्थानीय तहमा एक–एक वटा नमुना विद्यालय बनाउने गरी तयारी गरेको नमुना विद्यालय निर्देशिकामा भूकम्प अति प्रभावितदेखि विद्यार्थी संख्या बढी भएका विद्यालयसम्मलाई नमुना विद्यालय बनाउने योजना तय गरेको छ।
नमुना विद्यालयको रूपमा छनोट भएपछि ती विद्यालयमा विज्ञान, गणित र अंग्रेजी शिक्षक उपलब्ध गराइनेछ भने करारमा प्रधानाध्यापक नियुक्ति गरिने प्रावधान राखिएको छ। नमुना विद्यालय एउटै मोडलमा आधारित हुनेछ। विद्यार्थीको संख्या र भौतिक अवस्थाको आधारमा छनोट गरिएको नमुना विद्यालयको ढाँचा तय भएपछि विभागले बजेट उपलब्ध गराउनेछ।
